Triết gia Hy Lạp cổ đại ANAXAGORAS

Triết gia Hy Lạp cổ đại ANAXAGORAS

ANAXAGORAS (500? - 428 tCN), triết gia Hy Lạp, người đưa ý niệmnous (tiếng Hy Lạp có nghĩa ĩ là tinh thần'' hoặc ''trí tuệ'') vào triết học vềnhững căn nguyên; các triết gia trước đó đã nghiên cứu các nguyên chất(đất, khí, l í ửa, nước) như thực tại tối hậu.Sinh tại Clazomenae (gần thành phố Izmir, Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay),Anaxagoras là triết gia đầu tiên định ị cư (khoảng năm 480 tCN) tạiAthens, về sau là trung tâm hưng thịnh ị của triết học. 

Học trò của ông cóthể kể đến chíní h khách Hy Lạp Pericles, nhà soạn kịch ị Hy Lạp Euripidesvà có lẽ cả Socrates. 

Anaxagoras dạy học tại Athens được khoảng 30năm thì bị tống giam vì có hành động bất kính í khi cho rằng, Mặt Trời làmột khối đá nóng và Mặt Trăng do đất tạo nên. 

Về sau ông đến Ionia(Tiểu Á) và định ị cư tại Lampsacus, thuộc địa ị của Miletus, và chết tạiđây.Anaxagoras trình ì bày triết học của ông trong Peri Physeos (Về tựnhiên, nhưng chỉ những đoạn văn của tác phẩm này còn lưu lại. 

Ông cho rằng, tất cả vật chất từ khởi thủy tồn tại như những nguyên tử, haynhững phân tử; rằng, những phân tử này, có vô vàn và vô cũng nhỏ, đãtồn tại từ vĩnh ĩ cửu; và rằng, trật tự được tạo ra đầu tiên từ sự hỗn mangcủa những nguyên tử li ti nhờ ảnh hưởng và hoạt động của trí thôngminh vĩnh c ĩ ửu (nous). Ông cũng cho rằng, mọi thiên thể chỉ là sự kết tậpcủa những nguyên tử, chẳng hạn, một thỏi vàng, sắt, hay đồng được tạobởi những mảnh nhỏ không hình dung đư ì ợc của cùng thứ vật chất đó.

Anaxagoras đánh dấu một bước ngoặt vĩ đại trong lịch ị sử triết học HyLạp: học thuyết về nous của ông được Aristotle tiếp thu và học thuyếtnguyên tử của ông mở đường cho thuyết nguyên tử của Democritus